Om te voorkomen dat Nederland komende winter in de kou komt te zitten, heeft de gassector zich ingespannen om de gasopslagen te vullen en vervangende bronnen voor Russisch gas te vinden. Met succes.
Het grotendeels wegvallen van de Russische aardgaslevering aan Europa heeft tot uitzonderlijke taferelen op de gasmarkt geleid. De hierdoor ontstane schaarste heeft de prijzen tot ongekende hoogten opgestuwd, terwijl de zorgen over de voorzienings- en daarmee de leveringszekerheid zijn toegenomen. Als gevolg van deze ontwikkeling gingen de lidstaten van de EU in de zomer akkoord met een voorstel van de Europese Commissie om voor alle beschikbare gasopslagen te streven naar een minimum vulgraad van 85 procent aan het einde van dit jaar. Nederland is daar nu al ruimschoots in geslaagd, net als overigens enkele andere EU-landen met veel opslagcapaciteit, zoals Duitsland, Frankrijk en Italië. De andere lidstaten zijn op de goede weg.
Nederland beschikt over drie gasbergingen, een in Norg (afgebeeld), een in Grijpskerk en een in Bergermeer. De totale capaciteit hiervan bedraagt 139 TWh oftewel 14,2 miljard kuub (bcm) gas. Aan het eind van de maand september was de vulgraad opgelopen tot 91 procent. Dit volume kan niet aan de totale Nederlandse vraag naar aardgas voldoen (ruim 40 miljard bcm per jaar) maar is naast toekomstige importen wel noodzakelijk om de winter zonder kleerscheuren door te komen. Zoals het er nu voorstaat, gaat dat ook lukken.
Voorspelling
Eerder dit jaar voorspelde Gasunie Transport Services (GTS) al dat niet gevreesd hoefde te worden voor de leveringszekerheid in de komende koude maanden. De onderneming verbond aan die conclusie wel een aantal voorwaarden. De genoemde vulgraad van minimaal 90 procent was er een van naast een verdubbeling van de LNG-importcapaciteit, het niet beperken van de de capaciteit van kolencentrales, volledige benutting van de importmogelijkheden uit het Verenigd Koninkrijk en België en tenslotte forse bezuiniging op het gasverbruik. Gasunie meldt nu dat aan al deze voorwaarden is voldaan. Het volledig wegvallen van de instroom van Russisch aardgas via de moedwillig opgeblazen pijpleiding Nord Stream 1 verandert daar niets aan. De verwachting van GTS ging al uit van het volledig stilvallen van het aanbod. Verder is de LNG-importcapaciteit dankzij het ingebruiknemen van de drijvende terminal in de Eemshaven en de uitbreiding van de Gate-terminal in Rotterdam (zie het betreffende artikel op deze site). Ook met het terugdringen van de vraag blijkt het de goede kant op te gaan. Van januari tot en met september is deze in Nederland gedaald met in totaal 19 procent. De stroomsector en de industrie zagen hun gasvraag met 21 procent dalen, huishoudens met 17 procent. Daarmee bevindt Nederland zich in de kopgroep van de Europese Unie. Absolute koploper is Finland, dat zijn gasbehoefte wist terug te dringen met liefst 53 procent.
En verder
Dat het deze keer is gelukt om althans de leveringszekerheid veilig te stellen, zegt volgens deskundigen weinig over wat er in het volgende gasjaar (23/24) gaat gebeuren. De hoop die sommigen nog hadden dat de Russische leveranties op enig moment weer zouden worden hervat, is door het opblazen van Nord Stream 1 en 2 in feite de bodem in geslagen. Om LNG naar Europa te krijgen, zullen de betrokken energiebedrijven en in hun kielzog de overheden weer diep in de buidel moeten tasten, zeker als China en andere landen in het Verre Oosten hun importbehoeften opschroeven tot (minimaal) het peil van vóór de coronacrisis. In die omstandigheden zal de aandacht nog sterker dan voorheen uitgaan naar het terugdringen van de vraag naar aardgas door betere isolatie van gebouwen en woningen, vervanging van fossiel gas door al dan niet duurzame alternatieven, een verhoogde inzet op Noordzeegas en elektrificatie in tal van sectoren.
Bronnen: Gasunie, Raad van de Europese Unie, Bruegel