Tata Steel wil al zijn staal vóór 2045 volledig CO2-neutraal produceren. Om die doelstelling te realiseren wil het bedrijf de fabrieken die ijzererts verhitten in de traditionele kolengestookte hoogovens, vervangen door nieuwe productie-eenheden die zowel op waterstof/aardgas als groene stroom draaien. Aanloopkosten: 65 miljoen euro.
De nieuwe productie-eenheden, die in de plaats komen van de bestaande hoogovens, worden gebouwd op basis van de Direct Reduced Iron (DRI)- en Reducing Electric Furnace (REF)-technologie. Het systeem omvat twee stappen. Eerst wordt het ijzererts gereduceerd in een zogeheten schachtoven bij een voor staalproductie-begrippen lage temperatuur van ca. 1000 graden Celsius. Daarna is het de beurt aan een elektrische oven, die het gereduceerde ijzer omzet in vloeibaar ruwijzer.
De DRI-technologie heeft een aantal voordelen. Ten eerste is de CO2-uitstoot fors lager dan die van een conventionele kolengestookte hoogoven. Bovendien kan het systeem ook schrootijzer verwerken, waardoor de behoefte aan ijzererts vermindert. Ten slotte is het proces flexibel; het is eenvoudig om het te starten en stoppen. Het uiteindelijk geproduceerde staal is van dezelfde kwaliteit.
Tata Steel doet voor het ontwerp van de nieuwe fabrieken een beroep op drie bedrijven. Het Italiaanse Danieli ontwerpt de fabriek, het Amerikaanse McDermott is samen met het interne ingenieursbureau en duurzaamheidsteam van het bedrijf verantwoordelijk voor het technisch projectmanagement en het Canadese Hatch levert de kennis voor de bouw van de elektrische ovens die aan de schachtovens worden gekoppeld.
Historisch besluit
De geplande overstap naar de DRI-technologie is historisch te noemen. Tata Steel noemt het zelf de grootste verandering in de 100-jarige geschiedenis van het bedrijf. Voor de toekomstige levering van (groene) stroom tekent TenneT. Met de vakbonden zijn afspraken gemaakt over de herplaatsing van medewerkers die nu nog werkzaam zijn in de bestaande fabrieken met hoogovens. Hiervoor wordt ook een speciaal trainingsprogramma opgezet. De 80 bedrijven en toeleveranciers die verantwoordelijk zijn voor een belangrijk deel van het onderhoud werden deze zomer op een speciaal voor hen georganiseerde bedrijvendag bijgepraat over de nieuw te bouwen fabrieken.
De 65 miljoen euro die Tata Steel nu heeft gereserveerd, zijn bestemd voor de ontwerpfase. De bouw van de fabrieken zal een veelvoud van dit bedrag vergen. Een woordvoerder van het bedrijf liet weten dat het om een totaalbedrag van ‘vele miljarden’ gaat. De eerste DRI-fabriek zou in 2030 in bedrijf moeten worden genomen; in 2037 zouden alle installaties klaar moeten zijn.
De bouwplannen passen in het streven van het staalconcern om de emissies vóór 2030 met 35 tot 40 procent terug te dringen en vanaf 2045 alleen nog CO2-neutraal staal te produceren. Om de uitstoot van schadelijke stoffen in de directe omgeving van het fabriekscomplex zo snel mogelijk terug te dringen heeft Tata Steel 300 miljoen euro uitgetrokken. Onderdeel van de hiervoor noodzakelijke maatregelen, naast een programma om de stofemissies substantieel te verminderen, is de sluiting van een van de twee cokesgasfabrieken, die wegens de uitstoot van schadelijke stoffen veel overlast veroorzaken.
Nieuwe skyline
Door de bouw van de nieuwe fabrieken zal het aanzicht van het voormalige Hoogovens ingrijpend veranderen. Er moet, omdat de bestaande installaties tijdens de constructie blijven draaien, een terrein ter grootte van 60 voetbalvelden voor worden vrijgemaakt. Tal van gebouwen zullen daardoor verdwijnen. Delen van de DRI-installaties zullen tot een hoogte van 136 meter reiken. Ter vergelijking: de oude staalfabrieken zijn ‘slechts’ 100 meter hoog.
Of de CO2-reductiedoelen voor 2030 ook gehaald kunnen worden, is overigens niet alleen afhankelijk van de succesvolle en tijdige constructie van nieuwe installaties. Er moet ook voldoende duurzaam geproduceerde waterstof beschikbaar zijn. Het aantal waterstofprojecten is in Nederland de afgelopen jaren weliswaar sterk gegroeid, maar vrijwel alle bouwwerkzaamheden moeten nog beginnen. Zonder de aanvoer van voldoende waterstof zullen de fabrieken op aardgas moeten draaien. Dat leidt dankzij de sluiting van de kolengestookte hoogovens nog steeds tot minder CO2-emissies, maar de doelstelling van 35-40 procent zou daardoor uit het zicht raken.
Meer lezen:
Persbericht Tata Steel: https://omgeving.tatasteel.nl/nieuws/2022/tata-steel-investeert-65-miljoen-euro-in-volgende-fase-waterstofroute.html
Persbericht Danieli: https://www.danieli.com/en/news-media/news/tata-steel-chooses-energiron-dri-technology-take-major-step-green-steel-production_37_751.htm
Nieuwsbericht NOS: https://nos.nl/artikel/2442452-tata-steel-zet-stap-naar-productie-van-staal-met-waterstof